Bij de formele toetreding van een organisatie op de Verwijsindex (DVi), staat het gebruik van de DVi op bestuurlijk niveau overwegend buiten kijf. Het is toch best logisch dat betrokken partijen op tijd met elkaar in contact komen om het risico, om langs elkaar heen te werken, te verkleinen. Een handtekening is snel genoeg geplaatst. Ook tijdens trainingen van de DVi zijn signaleringsbevoegden voldoende welwillend aan de slag te gaan met de DVi. En toch zie je in de praktijk dat het daadwerkelijk gebruik van de DVi achterblijft bij de verwachtingen.
Soms voelt men het afgeven van een signaal in de DVi als een hoge drempel. Een aantal van die drempels wordt hieronder beschreven.
- Ik ken iedereen al! Ik heb een heel groot netwerk!
Gebruikers zien de meerwaarde niet. Je hoort vaker ‘we kennen elkaar toch al?’ of ‘we hebben binnen de gemeente al een sluitend netwerk’. En dat is nu juist wat je niet van tevoren kunt zeggen, je weet nooit welk kind mogelijk tussen wal en schip dreigt te raken.
Het gaat juist om die ene organisatie die jij niet kent of die jou niet kent!
- Ik raak het vertrouwen kwijt van ouders/verzorgers/jongere wanneer ik signaleer!
Angst voor mogelijk verlies van vertrouwensrelatie. Welke ouder heeft er geen baat bij dat de al betrokken organisaties een eenduidige aanpak nastreven en dus niet langs elkaar heen werken? De ervaring leert dat de angst op mogelijk verlies van de vertrouwensrelatie vooral iets is wat bij de professional zelf vandaan komt. Er komen haast geen klachten van ouders binnen. Advies is om de angst niet te projecteren op de ouder/ jeugdige. Normaliseer in het gesprek het gebruik van de DVi. Het is een instrument voor professionals met een tweeledig doel: 1. Elkaar tijdig vinden en 2. Helder naar elkaar uitspreken (en in het systeem vastleggen) wie de regie in de samenwerking op zich neemt (matchregisseur/ zorgcoördinator/ casemanager). Je signaleert ook niet zomaar een jeugdige in de DVi. In tegendeel zelfs. Als signaleerder koppel je eigenlijk alleen maar jouw naam aan die van de jeugdige en geeft daarmee aan dat je openstaat voor (na de match) mogelijk multidisciplinaire samenwerking. Meer is het niet. In de DVi komt geen inhoudelijke informatie te staan. De DVi is geen ‘google’ – eerst signaleren en dan krijg je inzicht wie eventueel nog meer betrokken is. En na de match bepaal je als professional, in samenwerking met de ouders/ jeugdige, zelf welke informatie je relevant vindt te delen met andere betrokken professionals.
- Wie ga ik signaleren? Waarom en wanneer?
Onduidelijkheid wanneer de DVi gebruikt moet worden. De per organisatie opgestelde protocollen geven richting aan wanneer de DVi gebruikt kan en moet worden. Toch signaleren veel gebruikers pas op het moment van zeer ernstige zorg en eigenlijk dus op het moment dat het water te na aan de lippen komt te staan. In een dergelijke situatie kun je niet meer spreken van een preventief werkend netwerkinstrument, wat de DVi eigenlijk is; tijdig in beeld krijgen van betrokken organisaties met gedeelde zorg. Wanneer zou je een signaal in de DVi plaatsen? Beroepsdeformatie ligt al snel op de loer, want wanneer maak je je zorgen? Is dat als je als professional gevoelsmatig met de handen in het haar zit? Of op het moment als je belemmeringen ziet in het uitvoeren van je eigen methodiek? Maak je je geen zorgen meer zodra je het dossier hebt gesloten? Maak je je bijvoorbeeld persoonlijk nog zorgen om een dreigende uithuiszetting als je als schuldhulpverlener iedere dag mensen over de vloer krijgt met onbeheersbare financiële problemen?
De DVi is bedoeld om tijdig de hobbels in ontwikkeling van het kind/de jongere naar volwassenheid te signaleren, met als doel eerder eenduidigheid in handelen na te streven. Vanuit het recht om te signaleren zal een professional zelf de afweging moeten maken al dan niet een signaal af te geven in de DVi. Neem als signaleerder dan ook zelf de verantwoordelijkheid (evt. in overleg met een collega) voor het gebruik van de DVi. Laat de mate van gebruik door een andere organisatie jouw afweging niet beïnvloeden. Tijdig de DVi gebruiken is voor een signaleerder tegelijkertijd ook een uitdaging.
Signaleren mag, afwegen moet! Laat een onderbuikgevoel niet sluimeren, maak deze concreet.